Rys.2. Wymiary zaworów BALLOREX o średnicy 10-15mm.

Tabela 2. Wymiary zaworów BALLOREX o średnicy 65-100 mm z króćcami do spawania (rys.3.)

Tabela 3. Wymiary zaworów BALLOREX o średnicy 65-150 mm z kołnierzami (rys.3.)

Rys.3. Wymiary zaworów BALLOREX o średnicy 65-150mm.

Rys.4. Przyrząd do pomiaru przepływu i temperatury do zaworu BALLOREX.

4. Przyrząd pomiarowy FLOWMETER. (pomiar przepływu i temperatury na zaworach Ballorex).

Urządzenie do pomiaru przepływu mierzy przepływ chwilowy wody przepływającej przez zawór regulacyjny BALLOREX w l/s lub w m3/h. Zasada pomiaru opiera się na wskazaniu wielkości natężenia przepływu wprost proporcjonalnego do prędkości obrotów turbinki zanurzonej w wodzie. Obroty turbinki generują impulsy elektryczne zamieniane przez miernik na wartość natężenia przepływu wody, wskazaną na wyświetlaczu.
Przyciski 0 - 8 na urządzeniu pomiarowym używane są do skalowania odczytów przepływu, w zależności od średnicy zaworu regulacyjnego. Przycisk oznaczony literą A służy do odczytu temperatur czynnika przepływającego przez zawór regulacyjny, a oznaczony literą B do odczytu -różnicy temperatur między rurociągami (z użyciem dodatkowego sensora temperatury). Pomiar główny umożliwia pomiar temperatury czynnika w °C.

Pomiar przepływu:

1. Połączyć sondę z miernikiem elektronicznym.
2. Sprawdzić czy turbinka porusza się swobodnie.
3. Skontrolować czy nastawa sondy odpowiada średnicy zaworu którym mierzymy przepływ.
4. Ustawić nastawę sondy.
5. Sprawdzić czy zawór boczny (gniazdo sondy) -spustowy jest zamknięty (dźwigienka w poprzek zaworu).
6. Odkręcić nakrętkę zabezpieczającą gniazdo sondy zwracając uwagę aby nie zgubić uszczelki gumowej znajdującej się w nakrętce.
7. Wsunąć końcówkę sondy do gniazda zwracając uwagę aby prawidłowo umieścić sfrezowaną końcówkę sondy w gnieździe (płaszczyzna sfrezowania jest równoległa do osi zaworu głównego). Skontrolować sta uszczelki "o-ring" na końcówce.
8. Dokręcić nakrętkę sondy.
9. Powoli otworzyć zawór sondy (spustowy).
10. Wsunąć ruchomą część sondy do zaworu aż do wyczuwalnego oporu i zablokować w tym położeniu dokręcając radełkowaną nakrętkę sondy.
11. Włączyć przepływomierz i wybrać zakres pomiarowy zależny od średnicy zaworu. (Dla Dn150 włączyć przycisk jak dla Dn50 a wynik pomnożyć przez 7,3)
12. Aktualna wartość średnicy ukazana jest z prawej strony ekranu.
13. Regulacji przepływu można dokonać pokręcając trzpieniem regulacyjnym za pomocą kluczyka imbusowego.
14. Wynik odczytywany jest na wyświetlaczu w l/s lub w m3/h (po przestawieniu przepływomierza przez serwis).
15. W razie potrzeby można skontrolować temperaturę po wciśnięciu klawisza A (°C).
16. W przypadku pomiaru różnicy temperatur należy podłączyć dodatkowy czujnik temperatury.
17. Po zakończeniu pomiaru demontaż sondy należy przeprowadzić w odwrotnej kolejności.

Tabela 4. Przepustowość zaworów BALLOREX w zależności od położenia pokrętła

5. Sposób doboru zaworów BALLOREX.

W celu maksymalnego uodpornienia systemu ciepłowniczego na ewentualne rozregulowanie lub niedokładności regulacji, wykres pizometryczny musi być odpowiednio ukształtowany. Podstawowym kryterium oceny warunków hydraulicznych jest stateczność hydrauliczna definiowana zależnością:

gdzie:
Dp_o,min - najmniejsze ciśnienie dyspozycyjne u odbiorcy [m H₂O]
Dp_zc - ciśnienie rozporządzalne w źródle ciepła [m H₂O]

Wartość A_h powinna być jak najbliższa jedności. Ze względów ekonomicznych (duże średnice przewodów, znaczne wysokości pompowania w źródle ciepła), nie jest możliwe dowolne zwiększanie stateczności hydraulicznej. Zaleca się jednak, aby wartość Ah była większa od 0,5. Zakładając stateczność hydrauliczną sieci można wyznaczyć minimalny spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym. Zwykle znane jest ciśnienie w źródle ciepła Dp_zc oraz ciśnienie dyspozycyjne potrzebne odbiorcy Dp_o można więc wyliczyć niezbędne dławienie na zaworze:

Dp_o,min = Dp_o + Dp_zr

gdzie:
Dp_zr - spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym [m H₂O]

Po przekształceniu wzoru na stateczność hydrauliczną otrzymamy:

Dpzr = A_h² x Dp_zc + Dp_o

Przyjmując, że minimalna wartość A_h = 0,5 otrzymamy:

Dp_zr = 0,25 x Dp_zc - Dp_o

Po określeniu spadku ciśnieniu na zaworze regulacyjnym należy wyznaczyć współczynnik dla zaworu regulacyjnego:

gdzie:
G - ilość wody dla odbiorcy [m³/h] Oczywiście dobieramy zawór regulacyjny, dla którego K_v jest większe od wyliczone wartości K_v,zr.

6. Przykład regulacji hydraulicznej.

Jako przykład wybrano sieć niskoparamentrową centralnego ogrzewania zasilaną z węzła grupowego miasta Kwidzyna. Charakterystykę odbiorców podano w tabeli nr 1. W sumie z węzła grupowego zasilanych jest 10 wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Zapotrzebowanie ciepła wynosi 2461 kW, co odpowiada ilości przepływu wody 84,8 t/h. Przeprowadzono obliczenia hydrauliczne dla tej sieci i otrzymano następujące wyniki. Ciśnienie na wyjściu z węzła powinno wynosić 16 mH₂O, a u ostatniego odbiorcy wynosi 6,1 mH₂O. Można więc obliczyć stateczność hydrauliczną:

Otrzymaną wartość większą od uznanej za minimalną ( A_h>0,5)
Przyjęto, że spadek ciśnienia na zaworze regulacyjnym powinien wynosić minimum 2,0 mH₂O.
Natomiast obliczając z wprowadzonej wcześniej zależności otrzymamy:

Dp_zr = 0,25 x Dp_zc - Dp_o = 0,25 x 16,0 - 2,0 = 2,0 mH₂O

W tabeli 5podano wyniki doboru zaworów regulacyjnych BALLOREX oraz ich nastawy.

Tabela 5. Wykaz obiektów zasilanych z węzła grupowego.

Tabela 6. Dobór i nastawy zaworów regulacyjnych BALLOREX do regulacji budynków zasilanych z węzła grupowego.